Lokale ombudsman voor sociaal beleid

zorg

Lokale ombudsman voor sociaal beleid

Bij de behandeling van de WMO nieuwe stijl bracht ik, met brede raadssteun, een amendement in voor een lokale ombudsman in het sociale domein. Hoewel onafhankelijke klachtenprocedures in zorgland gemeengoed zijn, hield de wethouder de boot af. En dat is jammer.

Met de introductie van het keukentafelgesprek kiezen we als raad voor een nieuwe methode waarbij we meer loslaten en minder vooraf dichttimmeren met regeltjes. Deze manier van werken betekent voor burgers ook dat ze andere manieren moeten krijgen om conflicten met de gemeente af te kunnen handelen. De bestaande bezwaarprocedure en de interne klachtafhandeling gaan tekort schieten. Ik wil hier uitleggen waarom.

Met een bezwaar kan een inwoner aangeven het oneens te zijn met een besluit van de gemeente. Deze wordt dan opnieuw getoetst aan de regels. Alleen, zoals ik al zei, die zijn er niet meer. We willen namelijk maatwerk. De uitkomst van een keukentafelgesprek is dus niet meer het resultaat van het afvinken of iemand voor een regeling in aanmerking komt. Het wordt een gezamenlijk besluit welk aanbod passend is in een bepaalde situatie. En dat geeft twee problemen in een bezwaarprocedure. Enerzijds, zijn er geen regels om te toetsen. Anderzijds is het een gezamenlijk besluit geworden. Je tekent dus bezwaar aan tegen iets waar je zelf deelgenoot van bent. Bij onvrede over de uitkomst zal die met name veroorzaakt zijn door de manier waarop het gesprek heeft plaatsgevonden. Hoe heeft de gemeente zich opgesteld? Werd ik wel gehoord? Is er voldoende aandacht geweest voor mijn (on)mogelijkheden en die van mijn mantelzorgers? Hier gaat het dus om gedrag, communicatie en interactie. Dat is ook precies wat ik terug hoor van mensen die ik spreek.zorg

Nu kent de gemeente een interne klachtenregeling. Maar dan komt een volgend probleem om de hoek kijken. Namelijk, hoe liggen de krachtsverhoudingen? Iemand die om hulp en ondersteuning vraagt, is in een afhankelijke positie. Dit is dus geen gelijkwaardige verhouding. Hoe ga je een klacht indienen bij de club waar je tegelijkertijd van afhankelijk bent? Zeker als je weet dat de gemeente met deze interne regeling haar eigen vlees keurt. En ja, de gemeente is aangesloten bij de landelijke ombudsman, dus je kunt een deurtje verder. Maar vindt die eerst maar eens op de gemeentelijke site. En vervolgens, ga je zo’n instituut ergens in Den Haag aanschrijven?

Kortom, er liggen nogal wat drempels voor mensen om verhaal te halen. Zeker omdat gemeentelijke procedures nogal formeel zijn en daardoor op zich al afschrikken. Hoe fijn zou het zijn dat als je al herhaaldelijk bij de gemeente hebt aangeklopt je een onafhankelijk persoon in kan schakelen? Iemand die dichtbij is, laagdrempelig en kennis van zaken heeft? Volgens mij zit hier winst in voor iedereen. Ook voor de gemeente, als je bedenkt dat iedere klacht ook een kans is. Om te verbeteren, om te groeien en om nog beter beleid te voeren. Het is dus een gemiste kans dat het college dit initiatief niet heeft omarmd.

André van de Burgwal