Collegeakkoord gebaseerd op drijfzand

Collegeakkoord gebaseerd op drijfzand

Broddelwerk, niet transparant, slecht onderbouwd, ongeloofwaardig, visieloos en gebaseerd op drijfzand. Typeringen die bij ons opkwamen, na het lezen van het coalitie-akkoord.

Hoe is het mogelijk, vraag je je af, dat deze partijen die al zo lang samenwerken zo’n slecht akkoord opleveren? Is de oorzaak daarvan, dat er inmiddels sprake is van een slecht huwelijk? Of is hier sprake van een grote mate aan zelfgenoegzaamheid? “Waarom zouden we ons best doen, we regelen het werkenderweg in de achterkamer wel.”

Veel beschrijvingen van al bestaand beleid. Weinig nieuws. En als je dan al iets nieuws vindt, dan blinkt het uit in vaagheid.

Zo is het ons volstrekt onduidelijk of u nu wel of niet de belastingen gaat verhogen en of er de komende jaren wel of niet extra bezuinigingen nodig zullen zijn.

En als u dan al bezuinigingen inboekt, dan doet u dit in zeer bedekte termen en durft u er niet voor uit te komen, of komt u niet verder dan een niet onderbouwd taakstellend budget. Bezuinigingen die alleen financieel gemotiveerd zijn zonder enige visie op, ik noem maar een voorbeeld, de ontwikkeling van de ambtelijke organisatie. Ook verbloemt u de grote financiële consequenties van de te treffen voorzieningen.

Een akkoord, zo vinden wij, zonder focus en ambitie voor de toekomst. Het lijkt wel of u als een stel boekhouders heeft zitten plussen en minnen om aan het eind maar boven de streep uit te komen. Een optelsommetje, zodat de Christen Unie hun fietspaden, de VVD hun glasvezel in het buitengebied en een ton voor economische zaken en de SGP hun scholen kregen. En het CDA? Tja, behalve een nietszeggend zinnetje over de Glind, hebben wij niet kunnen ontdekken wat zij nu concreet uit de onderhandelingen hebben gesleept.

Het enige compliment dat er vanavond is uit te delen, is aan de VVD. De allerkleinste partij in de raad heeft er inhoudelijk het meeste uit gehaald. Zowel qua nieuw beleid als qua portefeuilleverdeling. De VVD vermoedt dat dit komt vanwege hun geweldige wethouder. Of wij dat ook vinden, kom ik later in mijn bijdrage nog terug.

Voorzitter, omdat dit akkoord zo vaag is, heeft mijn fractie een aantal vragen en opmerkingen over lastenverzwaring, bezuinigingen, het sociaal domein en de grondexploitatie. Ik wil die graag via u richten aan de voorzitter van het coalitie-overleg, de heer van der Tang.

1. Uit de tekst van het akkoord maken we op, dat de OZB alleen trendmatig met de inflatie zal stijgen. Alleen in bijzondere omstandigheden zult u daar van afwijken. Na bestudering van de financiële bijlage blijkt dat u 1.4 miljoen euro aan inkomsten uit precariobelasting inboekt. Nou kun je gerust de discussie aangaan of hier niet sowieso al sprake is van lastenverzwaring, maar dit terzijde. Het venijn zit hem in de toelichting bij deze post: deze begrote inkomsten zijn nog niet zeker en als deze opbrengsten lager uitvallen, dan zal dit leiden tot aanvullende bezuinigingen gecombineerd met een lastenverhoging voor burgers en bedrijven.

Wat is het nou? Gaat u nou wel of niet de lasten verhogen de komende vier jaar? En wat zijn dan precies die bijzondere omstandigheden? Geldt dit alleen als de inkomsten uit de precariobelasting tegen zullen vallen? Of zijn er nog meer bijzondere omstandigheden? En welke zijn dat dan? Vindt u dit transparant? Weet de inwoner van Barneveld nu waar hij aan toe is de komende vier jaar? En waarom beoordeelt u in 2016 of eerder, de stand van de ombuigingstaakstelling? Kon u het soms niet eens worden over het te bezuinigen bedrag?

2. En dan de zorg. In de tekst van het akkoord staat dat u de reserve sociaal domein (oorspronkelijk een initiatief van Pro’98) wilt aanvullen tot 2,5 miljoen euro. Deze spaarpot kan worden ingezet om moeilijke en/of schrijnende situaties op te lossen. Dat klinkt natuurlijk lovenswaardig en fantastisch, maar wat u er in de tekst niet bij zet, is wel terug te vinden in de financiële bijlage. Namelijk dat u het structureel begrote bedrag van 7 ton per jaar voor het sociaal domein om gaat vormen tot een incidentele bijdrage aan de reserve. In plaats van 2,6 miljoen euro de komende vier jaar, stelt u slechts 1,3 miljoen euro beschikbaar. Een halvering van het oorspronkelijk begrote budget!

Een bezuiniging die u nergens in de tekst zo benoemt. Want dat is natuurlijk niet fijn. Zal ik u nog even herinneren aan uw verkiezingsbeloftes, heren van de SGP, Christen Unie en het CDA? U heeft toch echt op het podium van het Schaffelaartheater nadrukkelijk staan te beweren dat u niet zult bezuinigen op de zorg. Nou zie hier: 1,3 miljoen euro. Hoe ongeloofwaardig kun je zijn? Logisch dat u daar liever niet op tamboert.

Kom ik op de taakstellende bezuiniging van 1,8 miljoen euro. Dit bedrag moet voor een groot deel worden ingevuld door te snijden in de ambtelijke organisatie.

Zo wilt u het aantal afdelingen terugbrengen en de omvang van het management beperken via een vervroegde uittreedregeling. Juist nu het takenpakket van de gemeente zo wordt verzwaard, gaat u de omvang van het management beperken? Heeft u eigenlijk al een competentieprofiel gemaakt van het management en voldoen de leden van het overblijvende MT aan dat profiel? Bent u zich wel voldoende bewust dat de kwaliteit van de top van een organisatie maatgevend is voor de hele organisatie?

In de financiële bijlage spreekt u over een aan te vragen budget om frictiekosten te kunnen dekken en uitstroom van personeel te kunnen versnellen. Hoe groot wordt dat budget? Moeten wij uit gaan van een te treffen voorziening? Hoeveel gaat u daarvoor onttrekken aan de algemene reserve en wat is het effect op het weerstandsvermogen?

3. Maar het grootste probleem zit hem in de basis en dat is de grondexploitatie. Het fundament is gebaseerd op drijfzand. Zo blijft u maar hardnekkig vasthouden aan een bevolkingsgroei naar 70.000 inwoners, ook al worden deze getallen op geen enkele wijze gestaafd door het CBS. U doet dat omdat u daarmee de winsten uit grondexploitatie voor nieuwe bedrijventerreinen en woningbouw onderbouwt en u geen extra verliezen hoeft in te boeken.

Maar wat is de actualiteit? U kunt de grond aan de straatstenen niet kwijt. Want wat lezen we de afgelopen week in de krant? U verlaagt de grondprijzen in Veller. Past die verlaging eigenlijk binnen de getroffen voorziening uit de notitie herwaardering of komt daar nog een bedrag bij? En hoe “verkoopt” u deze grondprijsverlaging aan die mensen die kort geleden voor de oude hoge prijs een kavel hebben gekocht? Hoe geloofwaardig en betrouwbaar vindt u zichzelf?

En dan Columbizpark. Goed verstopt in de financiële bijlage wordt er – bijna in een bijzin – melding gemaakt dat u een voorziening van 10 miljoen euro treft voor Columbizpark.

Laten we de optelsom eens voor u maken: In 2010 vlak na de verkiezingen werd een voorziening getroffen van 2 miljoen euro. In 2012 werd dat bedrag verhoogd tot 5,7 miljoen euro (waarvan de helft werd betaald door Heijlijgers). Met de notitie herwaardering werd dit bedrag nog eens verhoogd met 3,6 miljoen euro en nu met het coalitie-akkoord nog eens met 10 miljoen euro. Een verlies van 19,3 miljoen euro! Weet u voor hoeveel we die gronden hebben aangekocht? 17 miljoen euro! Het verlies is nu al groter dan de koopsom. Ik citeer de heer Van Rheenen: is hier niet sprake van een kleintje Apeldoorn?

Dan zou je toch denken, daar moet de raad toch op enig moment over geïnformeerd zijn? Maar na de beëindiging van de samenwerking met Heilijgers in 2012 heeft de raad geen enkele informatie gekregen van verantwoordelijk wethouder Van den Hengel dat een voorziening van 10 miljoen euro rechtvaardigt. In de maandrapportage werd er slechts gesproken over een lichte stijging van de apparaatkosten.

Het heeft er alle schijn van dat dit verlies door de wethouder c.q. het college onder de pet is gehouden tot en met de coalitie-onderhandelingen. Net als in 2010 toen u 2 miljoen als voorziening trof, herhaalt u dit trucje nog eens. Even een “vlekje” wegwerken. Over betrouwbaarheid, geloofwaardigheid en transparantie gesproken. Op een ander moment, in een andere situatie zou dit voor ons aanleiding zijn geweest om met een motie van wantrouwen te komen.

Welk dekkingsmiddel gaat u voor deze voorziening gebruiken? De algemene reserve? Zit er na het treffen van al die voorzieningen eigenlijk nog wel wat in die algemene reserve? Wat betekent dit voor het weerstandsvermogen?

Voorzitter, samenvattend: Pro’98 heeft inhoudelijk grote twijfels over en bezwaren tegen het bereikte akkoord en de uitvoering daarvan. Het coalitieakkoord is echter een zaak van de coalitie, niet van de raad. De enige formele mogelijkheid om nadrukkelijk uiting te geven aan deze bezwaren is, dat wij niet zullen instemmen met de benoeming van de beoogd wethouders die dit akkoord moeten gaan uitvoeren.