17 dec Handhaven in Barneveld: gedogen boven en onder de radar
Als ik op een verjaardagsfeestje in Barneveld ben, dan komt bijna steevast het onderwerp handhaving en vergunningverlening aan de orde. Teneur tijdens zo’n verjaardag is: bij de één wordt alles door de vingers gezien en de ander pakken ze voor iedere stoeptegel die scheef ligt.
En als ik dan de moeite neem om uit te leggen dat nu eenmaal niet alles gehandhaafd kan worden en dat er keuzes gemaakt en prioriteiten gesteld moeten worden, dan wordt al snel de vraag gesteld: Waarom ik wel, en hij niet?
Voorzitter, de fractie van Pro’98 heeft niet de indruk dat er sprake is van willekeur of vriendjespolitiek, maar het is wel een signaal dat we zeer serieus moeten nemen.
Die geur van mogelijke willekeur vormde onder meer de aanleiding voor de raad om de rkc, het advies orgaan van de raad, te vragen onderzoek te doen.
De rkc heeft een groot aantal cases onderzocht. Daaruit blijkt niet dat het college partijdig zou zijn of onvoldoende alle belangen zou afwegen. Wel ziet de rkc op een aantal punten mogelijkheden voor verbetering. Op grond daarvan komt zij met 7 – in onze ogen – zeer goede aanbevelingen.
Tot onze grote verbazing blijkt het college niet bereid om ook maar één aanbeveling over te nemen, behalve dan die ene die voorstelde iets te houden zoals het nu al is, namelijk een scheiding van functies. We hebben deze houding van het college “zelfgenoegzaam” genoemd tijdens de eerste bespreking van het rapport. En dat vinden we het nog steeds.
Een van de aanbevelingen van de rkc is om een lijst bij te houden van illegale situaties die wel worden geconstateerd, maar vanwege tijdgebrek niet worden gehandhaafd. Volgens het college kost het bijhouden van zo’n lijst teveel tijd en mankracht. En dus wil het college deze aanbeveling niet uitvoeren.
Maar uitbreiding van het aantal fte voor handhaving raadde de wethouder ons ook af. Eerlijk gezegd, begrijpen wij daar niets van. Een wethouder die verantwoordelijk is voor handhaving zou dat toch een goed idee moeten vinden, sterker nog, moeten toejuichen?
Voorzitter,
Pro’98 is zich er van bewust dat de opgave groot is en dat het een illusie is dat we alle illegale situaties kunnen aanpakken. Er zullen dus prioriteiten gesteld moeten worden.
Wat Pro’98 in ieder geval niet wenselijk vindt, is dat nu feitelijk een groot aantal illegale situaties wordt gedoogd, en dus nooit zal worden gehandhaafd.
Op dit moment wordt er namelijk alleen handhavend opgetreden als er
1) sprake is van gevaar voor de volksgezondheid
2) de veiligheid in het geding is en
3) er klachten binnen komen over een illegale situatie
In alle andere gevallen wordt er niet handhavend opgetreden. En voorzitter: dat is gedogen! En dat moeten we niet willen.
Enigszins eufemistisch heb ik dat tijdens de commissievergadering als volgt omschreven: “er vallen hier zaken boven en onder de radar”.
Het kan ook anders. Ik heb afgelopen week uitgebreid telefonisch contact gehad met de voor handhaving verantwoordelijk ambtenaar in Bunnik. Daar houden ze wel een lijst bij. Gewoon in Excel. Geen foto’s, geen uitgebreide beschrijvingen, maar gewoon een overzicht om meer inzicht te krijgen.
Hoe pakken ze dat in Bunnik aan? Allereerst worden alle binnen gekomen klachten in dit overzicht opgenomen. Vaak zijn dat zaken die een lage of gemiddelde prioriteit hebben. De betreffend ambtenaar gaat naar die locatie toe en constateert of daar daadwerkelijk sprake is van een illegale situatie. Vervolgens volgt een gesprek en wordt er uiteindelijk wel of niet handhavend opgetreden. Tijdens dat bezoek noteert deze ambtenaar ook of hij in de directe omgeving nog meer zaken tegen komt die illegaal zijn. Daarna neemt hij een andere weg terug naar zijn werkplek. Hij houdt dan niet zijn ogen in zijn zak, maar noteert eventuele illegale situaties. Dat kost wel wat extra tijd, maar geen uren!
Aan het eind van het jaar wordt de balans gemaakt. Welke zaken met lage of gemiddelde prioriteit vallen op in het overzicht? Ik noem maar als voorbeeld: schuttingen of opritten. Dat onderwerp wordt dan – naast de vastgestelde prioriteiten – het thema voor het komende jaar waar handhavend opgetreden gaat worden.
Voorzitter, volgens ons voorkom je zo dat “ondernemende” burgers ongestraft van alles kunnen uithalen, omdat er toch nooit handhavend opgetreden gaat worden als er niet geklaagd wordt. Want er bestaat altijd de kans dat je jouw illegaal geplaatste carport, schutting en schuur moet gaan afbreken.
En nog beter: je toont diegene waartegen ooit wel handhavend is opgetreden, dat ook dié buurman, drie huizen verderop, er uiteindelijk niet mee weg komt.
Een van de andere aanbevelingen van de rkc is om onderscheid te maken tussen bestuurlijk/politieke en juridisch/ambtelijke adviezen. Ook dat vinden wij een uitstekende aanbeveling.
Niets in het leven is zwart-wit. En dus is het ongewenst om illegale situaties altijd alleen maar juridisch te beschouwen. Soms kan er voor gekozen worden om voorlopig niet óf helemaal niet te handhaven. Daar hebben we geen moeite mee. De situatie aan de Mercuriusweg is daar wat ons betreft een goed voorbeeld van.
Maar waar we wel moeite mee hebben, is dat dit niet inzichtelijk wordt gemaakt. Want daarmee kun je weer de schijn van willekeur op je laden.
Het college wenst de aanbeveling van de rkc niet op te volgen. Voor het college is het voldoende als de collegeleden alle argumenten zowel juridisch als bestuurlijk kennen om op basis daarvan een besluit te nemen.
Het college stelt: “wij zullen immers als bevoegd gezag de uiteindelijke besluitvorming van een daadkrachtige motivering moeten voorzien. Er is geen rechtsregel die voorschrijft dat wij bij die motivering ook (ambtelijke) tegenargumenten moeten opnemen.”
Maar voorzitter, is nu juist niet de kracht van besturen dat je duidelijk maakt welke afwegingen je hebt gemaakt om tot een finaal oordeel te komen?
Is het niet juist veel sterker om in de motivering op te nemen dat na het afwegen van alle voors en tegens je tot een bepaald besluit bent gekomen?
Vanwaar deze koudwatervrees van het college?
Afrondend, voorzitter: de wethouder heeft in de commissie de suggestie gedaan om een workshop te plannen waar we als raad met het college uitgebreid kunnen discussiëren over handhaving en vergunningverlening. Dat lijkt ons een prima idee. Op één voorwaarde en dat is dat er daarna een kaderstellend voorstel naar de raad komt.
Mocht de wethouder geïnteresseerd zijn in de Excel-sheet uit Bunnik. Ik kan hem die zo doorsturen.
Monique Rosbergen