Fipronil-crisis “Doe wat nodig is!”

Fipronil-crisis “Doe wat nodig is!”

Afgelopen dinsdag ging in de Commissie Bestuur het gesprek over hetgeen in de gemeente, maar ook landelijk en zelfs internationaal een van de veelbesproken onderwerpen was: de fipronil-crisis.

We weten allemaal in grote lijnen wat er is gebeurd: In juli komt het nieuws met berichten over het verboden middel fipronil in eieren. Onderzoek door de Belgische FAVV, als tegenhanger van onze NVWA, wijst in de richting van voeder of bloedluis-bestrijdingsmiddel als veroorzaker. Het laatste blijkt al snel de boosdoener: veel ondernemers hebben gebruik gemaakt van de diensten van een Barnevelds bedrijf om hun leghennen bloedluisvrij te krijgen. Dat bedrijf, ChickFriend, blijkt dat verboden middel als ingrediënt aan hun middel te hebben toegevoegd, zonder dat op de protocollen of facturen aan de pluimveehouders kenbaar te maken.

Na wat onduidelijkheid neemt de NVWA harde maatregelen: de betroffen pluimveehouders mogen niet meer leveren, hun eiercodes worden in de ban gedaan. Supermarktketens reageren door vrijwel alle eieren uit de schappen te halen. En dat voorbeeld wordt in het buitenland snel gevolgd, zodat alle afzetmarkten volledig inzakken. Een ramp kondigt zich aan.

Door de maatregelen van de overheid zitten er nu zo’n 25 pluimveehouders in onze gemeente volledig op slot. Het is goed ons in te denken wat dat voor de getroffen ondernemers betekent: ze hebben geen enkele mogelijkheid om omzet te genereren, want hun eieren mogen alleen ter destructie worden aangeboden. Daarvoor worden inmiddels tarieven berekend die veel hoger zijn dan normaal. Niet alleen lopen hun normale vaste lasten door, maar ze moeten zware uitgaven doen om hun bedrijf weer aan de gang te krijgen. Zelfs al weten ze hun leghennen te ruien, zodat er geen nieuwe eieren meer worden gelegd, is niet zeker dat daarmee de fipronil uit hun systeem verdwijnt. En zelfs al zou dat wel het geval zijn, dan moeten de stallen grondig worden ontsmet zodat de hennen geen nieuwe besmetting meer kunnen oplopen. Elk van die acties levert hoge extra kosten op.

Wanneer blijkt dat de fipronil door het ruien niet is verdwenen, is de enige optie dat de hennen worden geruimd, en dat er een grote investering moeten worden gedaan in nieuwe hennen, uiteraard ook na een grondige ontsmetting van de stallen. De geruimde hennen kunnen alleen tegen hoge tarieven via een defacto monopolist worden afgevoerd.

Pluimveehouders behoren niet tot de ‘miljonairs’ in de landbouw waarover het nieuws onlangs berichtte. Integendeel: een belangrijk deel van hen zit met hun gezinnen onder de armoedegrens. Geld voor dergelijke grote investeringen is er niet. Mogelijkheid om te reserveren is er, gezien de kleine marges ook nauwelijks. Het verruimen van het krediet, zelfs als de banken daarmee zouden instemmen, levert later nóg hogere lasten op, die voor veel van hen niet te dragen zullen zijn. En ondertussen worden ze als leveranciers vanuit de keten aansprakelijk gesteld voor de schade van het uit de schappen nemen en afvoeren van eieren uit de winkels.

Kortom, zoals ik in mijn bijdrage in de Commissie zei, ze zitten diep in de shit.

Dit drama voltrok zich midden in het reces, toen velen van ons op vakantie waren. Dat betekent niet dat alles langs ons heen liep, we hadden als fractie via telefoon, app en e-mail contact met elkaar en met het Gemeentehuis. Daar werd snel en adequaat gereageerd met het opzetten van het meldpunt, dat ons allemaal beter inzicht gaf in de situatie, en de lobby richting Arnhem en Den Haag, om datzelfde inzicht plus de urgentie onder de aandacht van die bestuursniveaus te brengen en verder de bijeenkomst met betrokkenen. Wij vonden dat de juiste stappen op de juiste wijze werden gezet. En dan heeft het weinig zin om een college voor de voeten te lopen met commentaar van de zijlijn.

De gemeente heeft niet veel middelen om de situatie op te lossen, zeker niet financieel. Bovendien kleven daar juridische bezwaren aan. Daarom hebben we in de Commissie het college opgeroepen om creatief te zijn in het zoeken naar middelen waarmee we wél kunnen helpen: “Doe wat nodig is!”.

Stuurt u me een mailtje als u nog vragen heeft?

Martin Lentink
[email protected]