Begroting 2020 “Laat bomen onze nieuwe aardappels worden”

Begroting 2020 “Laat bomen onze nieuwe aardappels worden”

“Mama, na mijn verjaardag was dit de leukste dag van het jaar!”

Er ligt een goede begroting. Een duidelijke weergave van dat wat wij of eigenlijk jullie, in mijn afwezigheid, tijdens de afgelopen kadernota-vergadering met elkaar hebben vastgesteld. Het is heel plezierig voorzitter vanaf een afstandje te mogen ervaren dat een fractie ook dan prima blijft draaien. Waarvoor vanaf hier mijn complimenten aan Frank en als we dan toch bezig zijn met uitdelen, ook aan de afdeling financiën, de voorliggende cijfers zitten goed in elkaar.

Voor de behandeling van deze begroting wil ik beginnen met een aantal zorgen en kansen.

Zorgen
Het gebruik van WMO-voorzieningen blijft op onze begroting een lastig in te schatten effect hebben. De financiering blijft daarmee een risico en we zien dat de vraag naar voorzieningen blijft toenemen. Het budget is door het Rijk drie jaar incidenteel verhoogd.
Mag het college, en kunnen wij daarmee als raad, inmiddels rekenen op een meer structureel karakter?
T.a.v. de jeugdzorg kopt de ene krant dat decentralisaties zijn uitgedraaid op een fiasco, en brengt de volgende nuance door te stellen dat het slechts om onderdelen gaat. Voerde onze gemeente ook niet het credo ‘lokaal wat kan, regionaal wat moet’? Regionaal ‘moeten’ is voor ons dan ook niet zo erg omdat we het al ‘doen’ in onze regio. Onze zorg is dat de bezuiniging die gepaard ging met de decentralisatie niet wordt teruggedraaid en dat gemeenten nu worden afgerekend op problemen die wellicht juist door die bezuinigingen zijn veroorzaakt en niet door decentralisatie.
Kan het college al een inschatting maken van de risico’s die dit met zich meebrengt voor Barneveld?

De uitkering uit het gemeentefonds blijft gemeenten voor verrassingen stellen. Volgend jaar mei weten wij wat het onderzoek naar herverdeling op zal leveren voor ons. Wij hebben daar geen invloed op, al hoop ik dat wij door onze medewerking als gemeente aan het achterliggend onderzoek, daar wel op positieve wijze aan hebben kunnen bijdragen.

De stikstof-problematiek en de effecten die dat met zich meebrengt zijn nog niet expliciet in de begroting verwerkt, maar het onderwerp staat op nummer één in de risicolijst. Ook hier zijn we afhankelijk als gemeente. Laten maatregelen in Den Haag op zich wachten, dan kost het ons extra rente, bijv. op de ontwikkeling van Bloemendal. Dekking voor deze risico’s wordt gevonden in ons algemeen vermogen, maar kan het college al iets zeggen over de kans en de omvang van dit risico, naar ik begrijp vallen risico’s voor bijv. fase I Bloemendal al mee?

ik ben bij het laatste punt op het lijstje van zorgen.

Uitstel van energie- en duurzaamheidsprogramma’s. Wij hebben als raad ambities en programma’s vastgesteld. Tegelijkertijd moeten we in maart 2020 de eerste concept RES opleveren die eind 2020 afgerond moet worden. Voor warmte en wind wordt participatie ingezet. Laten we daar als gemeente via de RES op aansluiten. Door het maken van keuzes blijven wij zelf aan de bal. Bij vastgesteld gemeentelijk beleid, kan dit meegenomen worden in afspraken die op hogere niveaus worden gemaakt. Zoals bijvoorbeeld op het gebied van zonne-energie door onze zonneladder. Maar helaas geldt dat nog niet voor warmte en wind.

Kansen:
Barneveld Groeit. Samen met onze inwoners moeten we aan de toekomst gestalte geven en dat kunnen we onder andere in de omgevingsvisie. Daarin kunnen wij de consequenties benoemen voor de reeds bestaande strategische visie 2030 en de herijking daarvan, en ook voor de Woonvisie 2021-2025. Zo worstelen we bij herhaling met het probleem dat het voor starters met een krappe beurs steeds moeilijker wordt om een woning te vinden. De CU gaf hier in de commissie grondgebied een impuls aan bij de bespreking van de nieuwe prijsklassen van woningen. Kort gezegd was toen de boodschap: bouw kleinere woningen voor lagere prijzen. Pro’98 schaart zich hier graag achter, zonder verwachtingen te willen wekken die wij als gemeente niet waar kunnen maken. Tot slot moeten wij voor de groei ook rekening houden met de doorontwikkeling van onze bedrijfsvoering en onze dienstverlening. Want hoe willen wij Barneveld inrichten en klaar maken voor de toekomst en groei van onze gemeente? Bij een snelle groei moeten er keuzes gemaakt worden om dit te faciliteren. College, kunnen wij het plan van aanpak voor de herijking van de strategische visie nog dit jaar verwachten?

Dan wil ik nog even stil staan bij een aantal thema’s die in de begroting worden behandeld.

Cultuur
Eén van onze favorieten is de aandacht voor cultuur in deze begroting. En daar voorzitter, hoort het citaat bij waar ik deze bijdrage mee begon. Het was mijn neefje die vol enthousiasme terugkeek op zijn culturele speurtocht die hij afgelopen weekend in het Barneveldse centrum beleefde. Van theater tot museum, van muziekschool tot bibliotheek. Het cultuurplatform leverde hem, na zijn verjaardag de leukste dag op van het jaar! Een prachtig voorbeeld van hoe intensievere samenwerking binnen de culturele sector in de praktijk versterkend werkt en nieuwe initiatieven stimuleert.

Groen
Ons riool was dit weekend verstopt. Gelukkig kon ik de storingsdienst van de gemeente zelfs op zondag bellen, en maandagochtend stonden de mannen van de gemeentewerf direct voor de deur. Eerst een zuigwagen, daarna volgden de hekken om het netjes af te zetten en in een vloeiende beweging volgde de stratenmaker om de boel weer netjes dicht te leggen. Terwijl de mannen een kuub zand hadden weggeschept om bij een verzonken put te komen, constateerden zij dat dit riool, een gecombineerde versie, het lastig heeft met de nieuwe werkelijkheid: hoosbuien. Voorzitter, de consequenties van een veranderend klimaat vind je voor je eigen voordeur. Ik constateerde dat er in de gemeentelijke organisatie op alle niveaus rekening gehouden wordt met de nieuwe werkelijkheid. Het was trouwens mooi om te zien hoe deze calamiteit soepel werd oplost! Na 1,5 uur lag de straat er weer netjes bij en konden wij weer doorspoelen.

Onze groenstructuren komen ook terug in de begroting. Wij begonnen ooit met de voorzet voor groene rondjes, maar zelfs ik heb het plezier daarvan eigenlijk nog onderschat. Als ik hardloop kan ik nu van het Oosterbos, via de Bloemendaallaan, over het Esveld naar het Schaffelaarse Bos en langs de Barneveldse Beek weer naar huis. Een ronde die bijna volledig in en door het groen kan worden afgelegd. Wij zijn blij met de inspanningen van het college op het vlak van vergroening van onze kernen. Dit is niet iets van vandaag op morgen, maar een proces waar we in alle ontwikkelingen rekening mee moeten houden.

En van dat groen, groenplannen en ambities kom ik vanzelf bij ons voorstel voor een groencompensatieplan op. We bouwen namelijk veel en de groeiverwachtingen zijn zoals eerder gesteld hoog. Dat heeft ook consequenties voor de hoeveelheid groen binnen onze gemeentegrenzen. Reden te meer om dat wat we hebben, te behouden, en waar mogelijk, zelfs uit te breiden. Alle ingrepen in het groen zouden eigenlijk – tenminste – weer evenveel groen op moeten leveren. Niet alleen om esthetische redenen, maar ook vanwege het klimaat, de biodiversiteit en de landschappelijke waarden. Wij dienen daarom een motie in die oproept om bij onvermijdelijke ingrepen het weggenomen groen tenminste te compenseren. In natura als dat kan, en anders door de tegenwaarde ervan in een vergroeningsfonds te stoppen, poen voor groen!

En er moet me iets van het hart voorzitter. 40% van onze tuinen is op dit moment versteend, zo las ik in de Barneveldse Krant. Laten wij met elkaar vooral ook kritisch naar onze eigen tuintjes kijken, voordat wij bij herhaling van de gemeente vragen de openbare ruimte te vergroenen. Grote oppervlaktes van de bebouwde omgeving worden immers beheerd door ons zelf. Laten wij die verantwoordelijkheid dan vooral ook bij ons zelf neerleggen, inwoners moeten het uiteindelijk wel zelf doen.

En concreet voorzitter, Voorthuizen mist een groenplan bij de nieuwe provinciale weg. het ligt nog niet op tafel en is zeker nog niet uitgevoerd.
College kunt u in Arnhem stevig op de deur kloppen om de groenstructuur zo spoedig mogelijk te realiseren bij de nieuwe rondweg?

En over die landschappelijke waarden gesproken, de stikstof-problematiek die in deze begroting als risico wordt benoemd, zal consequenties hebben voor ons buitengebied. Daar waar Natura 2000 grenst aan landbouwgebieden, lijkt de Rijksoverheid in te willen zetten op een warme sanering. Op dat moment is het belangrijk dat wij als gemeente ook weten wat er met die gronden gaat gebeuren. Eerder riepen wij op om de mogelijkheid van voedselbossen te onderzoeken. Vandaag staat daar een mooi artikel over in Trouw, waarin een boer 150 walnotenbomen op zijn weiland plant voor productie, schaduw en bodemverbetering. In de Volkskrant van 10 november stond de titel: ‘maak van bosbouw de nieuwe landbouw’. Daar ziet de Wageningse boombioloog Ute Sass-Klaassen een nieuw economisch model ontstaan. Het is berekend dat er 1,6 miljard hectare nieuw bos nodig is op de wereld, willen we het CO2 niveau weer op een goed niveau krijgen. Voorzitter, wij zien kansen voor voedselbossen, gecombineerd met bosbouw, die daarmee een bufferzone vormen voor het Natura 2000 gebied. Mooi om te zien dat we in Regio Foodvalley al langere tijd werken aan deze thema’s en deze ook leidend zijn in zowel de Regio Deal als de nieuwe Strategische Agenda. Laat die bomen onze nieuwe aardappels worden!

Op dit punt wilde ik dus een motie indienen om de snelheid op omliggende snelwegen te reduceren tot 100 kilometer per uur. Van Apeldoorn tot Amersfoort en van Barneveld tot Ede. Het is beter voor het milieu, voor de verkeersveiligheid, waar Pro’98 deze zomer al constateerde dat het aantal incidenten toeneemt, en vermindert de geluidsoverlast in onze kernen. Maar voorzitter, politiek Den Haag vindt dat vandaag ook. En toch voorzitter, ik dien ‘m in. Omdat de genoemde argumenten niet alleen overdag gelden, maar ook ‘s nachts. Wij roepen het college in de motie dan ook op bij de Rijksoverheid structureel een maximumsnelheid van 100 kilometer per uur te bepleiten. Wij zien dit graag als structurele maatregel en niet als een maatregel van tijdelijke aard met enkel oog voor stikstof. Voor ons gaat het ook om de veiligheidsaspecten.

Van Rijkswegen naar lokale wegen, de Burgemeester Kuntzelaan.
Wij zouden graag van het college toegezegd krijgen dat wij, voordat er nieuwe ingrepen aan de oversteek worden aangebracht, eerst de, met spoed uit te voeren, evaluatie afwachten.
En daarmee bijvoorbeeld de verlegging van het fietspad ‘on hold’ wordt gezet. Wat Pro’98 betreft voeren we nieuwe maatregelen pas uit, als deze leiden tot een definitieve situatie. Het schuiven met elementen, plaatsen van obstakels, het zorgt nu voor een onrustig beeld en herhalende discussies, in plaats van fundamentele verbetering.

Sociaal
Met de groei van Barneveld komen we ook voor uitdagingen te staan in het sociaal domein. Participatie, onderwijs en zorg voor de kwetsbaren in onze samenleving blijven een belangrijk aandachtspunt. Zoals we bij de dilemma’s en uitwerkingen rond Jeugdzorg zien, gaat dit niet vanzelf. Los van wat er in Den Haag besloten wordt, zien wij dat er grote inspanningen gepleegd zijn en nog steeds worden, om het op de rit te houden en steeds weer verbeteringen aan te brengen.

Integraal onderwijsbeleid blijft onze aandacht krijgen. Vanuit De Glind krijgen we signalen dat de school tot aan de nok toe gevuld is en van een krimpende Vogelhorst is ook zeker geen sprake meer. Voorzitter, je hebt een kind met een storing in het autistisch spectrum. Een zoektocht langs diverse scholen in Barneveld levert onvoldoende op en daarom nemen ouders het initiatief door een informatie-avond te organiseren voor ouders die ook naar een passende oplossing voor hun kind zoeken. Het is fijn om te lezen dat o.a. de Donnerschool en De Vogelhorst dit ondersteunen en ook het Centrum voor Jeugd en Gezin deze avond mede draagt! We willen er zijn voor alle kinderen en begrijpen dat ouders het liefst dicht bij huis blijven.

Op gemeentelijk niveau worden maatregelen concreet en snel zichtbaar. Daarvoor dragen wij een verantwoordelijkheid, die wij heel serieus moeten en willen nemen. Niet enkel voor huidige generaties, maar zeker ook voor de volgende.

We zijn een gemeente die in beweging is. Er is voldoende te doen, er zijn zorgen en er zijn kansen, maar als je neefje dan enthousiast is over één van de initiatieven die voortkomen uit ons eigen beleid, als ik zelf mag ervaren hoe soepel onze calamiteit werd opgelost, dan denk ik, we mogen trots zijn op deze organisatie! Wij wensen het College en de organisatie veel succes met de uitvoering van deze begroting.

Arjen Korevaar