Schriftelijke vragen helihaven

28 sep Schriftelijke vragen helihaven

Onlangs werd door de gemeente Barneveld het resultaat van een Wet open overheid (Woo)-verzoek met betrekking tot de helihaven nabij het Schaffelaarsebos gepubliceerd. Dit verzoek werd gedaan door de Barneveldse Krant. De Woo-stukken bevatten ruim 900 pagina’s met documenten en communicatie over de ontwikkeling, beleidsvorming en realisatie van specifiek deze helihaven. Pro’98 heeft op grond van artikel 42 van de Organisatieverordening van de gemeenteraad een aantal vragen aan het college geformuleerd, maar ontkomt er, omwille van de omvang van dit dossier, niet aan te beginnen met een inleiding die wordt opgevolgd door een relaas voorzien van enige duiding van onze kant.

De gemeenteraad van de gemeente Barneveld ontving naar aanleiding van een toezegging op 23 april 2024 een memo met daarin “aan uw raad toegezegde informatie over de aanvraag voor een helihaven aan de Wesselseweg 23. Aan bod komen wanneer wat heeft plaatsgevonden (tijdlijn), een duiding van de second opinion en het planologisch kader. […] een tijdlijn met de belangrijke data en informatie.”

Met stijgende verbazing heeft Pro’98 kennis genomen van de gepubliceerde Woo-stukken. Wij veronderstelden in de commissie van 20 juni 2024 al dat het memo ‘beleidskader helihaven’ er de schijn van had toe te zijn geschreven naar de realisatie van de betreffende helihaven, maar konden daarvoor geen concrete verwijzing vinden in het stuk. De wethouder stelde in die vergadering dat het beleidskader helihaven op verzoek van de provincie zou zijn geschreven omdat zij anders niet verder kon met de verzoeken die bij haar lag voor de Wesselseweg 132 en de Stroeerweg. Uit de Woo-stukken blijkt echter, naar de mening van Pro’98, dat het herziene beleid, en dan in het bijzonder de alinea over verplaatsing, toegespitst was op de locatie Wesselseweg 23. Zonder onderstaande alinea was de helihaven niet mogelijk.

“Hoewel zoals gezegd nieuwe helihavens in het buitengebied niet worden gefaciliteerd, is “nieuwvestiging” als gevolg van het verplaatsen van één van de vier bestaande helilocaties mogelijk. Hierbij geldt de voorwaarde dat de oude vergunde locatie moet worden opgeheven. De toekomstige locatie zal daarbij tevens moeten voldoen aan eisen van een goede ruimtelijke ordening. Nieuwe helihavens, niet zijnde een verplaatsing van een bestaande locatie, zijn alleen mogelijk op locaties die voldoen aan het Omgevingsbeleid Luchtvaartterreinen Gelderland. Een helihaven met een bredere functie – ten behoeve van meerdere bedrijven en/of instellingen in Barneveld of de regio – op/bij één van de regionale bedrijventerreinen ligt hierbij voor de hand. Hierbij kan worden gedacht aan mogelijke locaties aan de rand van of in de directe nabijheid van De Harselaar. De initiatiefnemer of initiatiefnemers zullen daarnaast moeten aantonen dat de helihaven voldoet aan een goede ruimtelijke ordening, voordat sprake kan zijn van planologische medewerking.”

De aangeboden tijdlijn, verstrekt door het college op 23 april 2024, is verre van volledig. Sinds 2018 blijkt het college, of ambtelijk via ambtenaar van de afdeling Bestuurs- en Managementondersteuning Economische zaken en Strategie (B&M), namelijk in onderhandeling te zijn geweest met de toenmalige eigenaar van het bedrijf Schaffelaarbos, die tevens de huidige  eigenaar is van het betreffende perceel aan de Wesselseweg. Zijn voormalige bedrijf bevond zich pal naast Barnevelds hoofdpijndossier Columbiz Park (CP), later Harselaar Centraal genoemd. Of de gemeente de helihaven onderdeel heeft gemaakt van de onderhandeling met betrekking tot Columbiz Park, of de betreffende ondernemer dit randvoorwaardelijk inbracht, wordt uit de documentatie niet duidelijk, maar het vermoeden rijst wel. Wel duidelijk wordt; het college werkte actief mee aan een succesvolle realisatie van deze helihaven. Een ambtenaar benadrukt meerdere keren het belang van voortgang in deze procedure. Op deze manier konden zij, wethouder en ambtenaar, hun onderhandelingspositie met de ondernemer overeind houden. Een positief resultaat in deze onderhandeling zou kunnen leiden tot vooruitgang in de verkoop van ‘Kavel I’ en daarmee in de afronding van het dossier Columbiz Park.

Over de achterliggende redenen voor de keuze van het toenmalige college om verplaatsing mogelijk te maken, zegt wethouder Wijnne in de commissie van 20 juni 2024 dat hij ook benieuwd is wat daar achter heeft gezeten en dat de resultaten uit het Woo-verzoek daar door de BK op 14 mei 2024 is gedaan, hierbij zouden kunnen helpen. Hij zegde de commissie 20 juni toe zich maximaal in te spannen om de raad hierover te informeren, “Ik hoop in beeld te krijgen waarom het college dit toen besloot. Zodra we dat weten zullen we de raad actief informeren in de ‘komende weken’.” Dat is overigens niet gebeurd.

Waar het college op 23 april een weergave geeft van communicatie met betrekking tot de formele procedure om te komen tot de ontwikkeling van de helihaven, informeert het college de raad niet over het feit dat het college in de afgelopen jaren onderhandeld heeft met deze ondernemer en dat deze helihaven daar nadrukkelijk onderdeel van uitmaakte. Door deze handelswijze had het college in de jaren een groot belang bij een positief resultaat van deze vergunningsprocedure. Dit zou immers ook bij kunnen dragen aan een zeer gewenst positief resultaat op Columbiz Park. Zonder dit Woo-verzoek hadden wij de meerdere rollen in die het college had, of nog steeds heeft, in dit bestemmingsplan nooit gekend.

Pro’98 is zeer onaangenaam verrast door deze gekozen handelswijze. Dit langslepende dossier is veelvuldig door de raad besproken. De raad heeft het college meermaals in positie gebracht om de raad over deze dubbelrol te informeren. Als wij de informatie uit het memo van 23 april naast de verstrekte informatie uit het Woo-verzoek leggen, kunnen wij niet anders dan concluderen dat het niet volledig informeren van de gemeenteraad een bewuste keuze is geweest. Uit de Woo-stukken blijkt namelijk duidelijk dat het college en de ambtelijke organisatie hiervan absoluut op de hoogte was en hierin actief een rol speelde. Zeker in het jaar 2018, maar ook begin maart 2022 was deze kennis aanwezig in de ambtelijke organisatie, gezien het feit dat de ambtenaar B&M de wethouder hierover informeert.

Omdat wij begrijpen dat onze conclusies stevig zijn, zullen wij deze aan de hand van geleverde documenten verder onderbouwen in het volgende relaas.

Het eerste document dateert van 16 januari 2018. Hierin meldt een ambtenaar aan de wethouder dat de initiatiefnemer voor de helihaven mogelijkheden ziet voor ‘verplaatsing’ van een bestaande helihaven. Hierdoor vermindert het risico op ‘precedentwerking’, aldus de initiatiefnemer van de helihaven. De ambtenaar vraagt aan de wethouder ‘hoe sta jij hier tegenover?’

Op 14 februari 2018 ontvangt de initiatiefnemer van een ambtenaar een bericht dat de afdeling Ruimtelijke Ordening niet enthousiast is over het voorgenomen plan tot verplaatsing. De ambtenaar vat het toenmalige Barneveldse beleid als volgt samen: “Het gemeentelijk uitgangspunt is dat er alleen helihavens op regionaal bedrijventerrein mogen komen welke bij voorkeur gedeeld (meerdere gebruikers) zijn. […] Je zou het nieuwe nog op te stellen helibeleid kunnen afwachten, maar ik merk dat de voortekenen voor de bewuste locatie ongunstig zijn’.” 

Dit gemeentelijke uitgangspunt is geheel conform het beleid dat ook door de provincie Gelderland wordt gevoerd. De ambtenaar stuurt de wethouder een mail met de tekst: “Kunnen we nog even overleggen over het voorstel van Schaffelaarbos voor verplaatsing van een helihaven naar zijn perceel aan de Wesselseweg. Ik heb hieronder het standpunt weergegeven dat X mij heeft verteld. Heb jij nog nieuwe inzichten in dit dossier? Of zal ik hem vertellen dat hij definitief naar een andere mogelijkheid moet zoeken.”

Betreffende wethouder reageert “…mij (ons als college) zou een notitie voorgelegd worden, hoe om te gaan met helihavens in het buitengebied. Onderstaand fragmentarisch gedoe helpt ons niet echt.

Wanneer kunnen we praten over de bedoelde notitie?”

De eerste keer dat de initiatiefnemer op formele wijze zijn plannen kenbaar maakt, volgt op 10 maart 2018 in een brief. “Schaffelaarbos B.V. wil de helihaven zakelijk gaan gebruiken voor haar internationale klantcontacten. Nu wordt veelal via Schiphol of Düsseldorf naar de klanten in Europa gevlogen, hetgeen bedrijfseconomisch niet efficiënt is, gezien de reistijden van en naar deze luchthavens en de klanten die in het buitenland veelal in het buitengebied zijn gevestigd op forse afstand van een luchthaven. Schaffelaarbos B.V. wenst daarom deze vliegactiviteiten met een eigen moderne helikopter uit te gaan voeren vanuit Barneveld.” 

Deze brief van 10 maart 2018 vormt het moment waarop de tijdlijn uit het memo aan de gemeenteraad van 23 april 2024 begint. In de betreffende tijdlijn mist het helihavenbeleid van mei 2018, waarover in onderstaand citaat al wordt gesproken. In het agenderingsmemo van 15 mei 2024 veronderstelden wij dat er waarschijnlijk een verband tussen het beleid en het initiatief aan de Wesselseweg zou bestaan. Pro’98 vindt het onjuist dat dit element in de geleverde tijdlijn ontbreekt. Zeker gezien het feit dat wethouder Wijnne in de commissie van 20 juni 2024 stelde dat dit beleid nodig was om een reactie te kunnen geven op het gevraagde vooronderzoek dat officieel in werd gediend in maart 2018 door de initiatiefnemer, nadat hij al sinds medio januari 2018 hierover had gecommuniceerd met de ambtenaar Bestuurs- en Managementondersteuning. 

In een ambtelijke mail van 12 maart 2018 lezen wij: “Het lijkt mij dat dit beleid moet worden vastgesteld voordat we m.b.t. dit vooronderzoek deze conclusie kunnen opnemen in een brief. Of zal ik al voorzichtig door de OddV deze locatie laten bekijken op haalbaarheid vanuit geluid X en ten aanzien van gevoelige functies?”

Eerder aangehaalde citaten illustreren dat het college niet zonder reden werkte aan een memo met betrekking tot helihavens dat uiteindelijk afgerond werd in mei 2018. Er lag immers een concreet verzoek en daarvoor miste nog een geschikt beleidskader. Dit gewenste beleidskader, om verplaatsing wel mogelijk te maken, sluit naadloos aan bij het verzoek van de initiatiefnemer, dat dateert van 16 januari 2018. Alleen wordt over een concrete aanleiding in het memo helihavens nergens gesproken. In dat memo, 7 mei 2018, B-1.12, wordt de volgende argumentatie aangevoerd: “De memo bevat de te hanteren uitgangspunten voor het beoordelen van verzoeken voor een helihaven in de gemeente Barneveld. Hierbij kan worden gedacht aan vooroverleggen, aanvragen omgevingsvergunning en verzoeken om het bestemmingsplan te wijzigen. Daarnaast kunnen vragen, van bijvoorbeeld de provincie of inwoners van de gemeente Barneveld, over de planologische aspecten van helihavens op basis van de memo op een uniforme manier worden beantwoord.”

Het niet passende beleid, gecommuniceerd in de mail van 14 februari 2018, is met de memo van 7 mei 2018 gerepareerd. Het college kan door met onderhandelen over Columbiz Park en de procedure tot realisatie van een helihaven aan de Wesselseweg. Beleid dat de raad enkel heeft gezien als ‘memo’ ter kennisgeving op een lijst van ingekomen stukken. Over dit beleidskader had de raad naar de mening van Pro’98 absoluut een uitspraak moeten doen. De strekking daarvan viel immers buiten de bestaande kaders van gemeente en provincie. En daarmee dus zeker geen beleidskader dat zonder bespreking in het college werd geaccordeerd door alle collegeleden om daarmee tot nieuw Barnevelds helihavenbeleid te worden gebombardeerd.

Wethouder Wijnne noemde deze gang van zaken in de commissievergadering op 20 juni 2024 ‘transparant’ en constateert dat geen enkele fractie om bespreking heeft gevraagd. Tenslotte merkt hij nog op wel te leren van dingen die tot onduidelijkheid kunnen leiden. 

Op 19 maart 2018 schrijft een ambtenaar aan een collega “Naast X en X zou ik er ook graag bij betrokken worden. De spoed ligt in het feit dat wij met deze partij over een groot aantal zaken die gerelateerd zijn aan CP in overleg zijn. Dit wordt door de verzoeker er ook bij betrokken. Hoewel de zaak los staat van CP wil ik wel graag enige daadkracht naar deze persoon laten zien. Maar is het heel ingewikkeld? Ik neem dat we toetsen aan het in ontwikkeling zijnde beleid en dat we wat geluid een voorbehoud maken vwb een akoestisch onderzoek?”

“Ik heb dit vooronderzoek (zie bijlagen) onder mijn hoede gekregen, is via BN ingediend en moet volgens B met spoed worden opgepakt (ik vraag nog even na wat de spoed is).” 19 maart 2018.

De wens om met spoed het vooronderzoek voor realisatie van de helihaven te behandelen heeft dus te maken met Columbiz Park. 

De zaakwaarnemer van de initiatiefnemer meldt 30 maart 2018 “Ik heb gisteren telefonisch contact gehad met X van de provincie Gelderland, nadat ik hem gevraagd had naar de svz van de toetsing binnen de provincie Gelderland. Hij zei mij dat zij intern de toetsing zo goed als hadden afgerond en dat de toetsing positief was en de seinen op groen staan. Volgende week wordt de toetsing formeel afgerond.

X zei verder dat er nu eerst een besluit van de gemeente Barneveld nodig is dat zij planologisch mee wil werken. Als dat besluit er is kan X aansluitend de formele vergunning bij G.S. aanvragen. Hoe ver staat het met de formele besluitvorming op het ingediende vooronderzoek?”

Zonder instemming van de gemeente Barneveld om planologische medewerking te verlenen, zou de provincie dit proces dus überhaupt nooit hebben voortgezet. Hierover zegt Wethouder Wijnne op 20 juni 2024: “Er bestond bij het voor-vorige college de bestuurlijke wil om de verplaatsing mogelijk te maken.”

De ambtenaar B&M waagt er 3 april 2018 nog maar eens een mailtje aan: “Kun jij mij informeren wat de stand van zaken is en wanneer er een antwoord komt?” 4 april 2018 blijkt uit het antwoord op deze vraag dat de behandelende ambtenaren verlegen zitten om het zo gewenste memo. “Ik heb vorige week een adviesverzoek uitgezet bij de OddV en heb net nog even gevraagd wanneer zij kunnen reageren. Ook bij X heb ik de vraag neergelegd wanneer zijn memo omtrent het heli-beleid in B&W komt.”

Uit communicatie van 17 april 2018 blijkt dat de ambtenaar B&M zelfs een officiële klacht heeft ingediend omdat het proces bij de Omgevingsdienst (OddV) niet vordert. De Omgevingsdienst medewerker reageert: “Dat neemt niet weg, en mag geen excuus zijn, dat ik het heel erg vervelend vind dat u al weken op een advies moet wachten. Hiervoor wil ik mijn verontschuldigingen aanbieden.”

Op 20 april 2018 volgt een eerste verkenning door de Omgevingsdienst: “Als ik de beoogde locatie bekijk, ten opzichte van omliggende woningen kom ik tot kortere afstanden dan 360 meter. Namelijk ongeveer 280 meter op een (burger) woning. En ruim 700 meter tot bebouwde kom van Barneveld. Ik ben geen ecoloog, maar wat is de status van het Schaffelaarbos en wat is de invloed van de aanwezige wild. Met name schrikreactie en vlucht gedrag. Terug naar geluid. Er moet met een akoestisch rapport worden aangetoond wat belasting voor de omgeving is. Ook is de duur zeer beperkt, we moeten kijken en toetsen naar een goed woon- en leefklimaat. Dus bronvermogen van type helicopters. In toelichting staat modern toestel(len), maar dat is een te vage omschrijving. Maximaal 10 starts en landingen per maand. Wat doet dat voor de omgeving en wat is eventueel nog de ruimte voor meerdere starts en landingen per maand. Ook dit kan worden aangetoond met een dergelijk rapport. Wat wordt de aanvliegroute? Etc, Ik hoop dat je met mijn advies verder kan. Nogmaals excuus voor de vertraging.”

De ambtenaar B&M wordt vervolgens geconfronteerd met een advies tot een uitgebreid ecologisch onderzoek door een externe ecoloog en ziet op 25 april 2018 nieuwe vertraging op de loer liggen. “Het gaat om een verplaatsing van een bestaande helihaven in het bgb naar deze locatie. Het verzoek is al eens met Aart besproken en hij wilde deze lijn steunen. Verplaatsen naar het bedrijventerrein is daarom niet aan de orde. Het akoestisch onderzoek naar het effect op de woningen snap ik. De voorwaarden voor een ecologisch onderzoek vind ik te ver gaan. De provincie heeft hier reeds naar gekeken en tot voor kort was op deze plek een volwaardig agrarisch bedrijf met bijbehorende machines actief. Ik hoop dat er snel duidelijkheid komt.”

Wat de ambtenaar B&M hierbij verzuimd te memoreren is het gegeven dat dit volwaardige agrarische bedrijf door middel van functieveranderingsprocedure reeds is verdwenen. De compensatie daarvoor ligt in de burgerwoning inclusief overige bouwwerken met een niet-agrarisch karakter, alle rechten en normen zijn daarmee komen te vervallen. Een antwoord van ‘Administrative Group’ volgt 26 april 2018: “Er staat voor volgende week een overleg gepland met de provincie over ons voorstel voor het helikopterlandingsplaatsenbeleid, waar ook X bij aanwezig is. Dat overleg is ook belangrijk voor dit advies. Ook wil ik van X weten waar hij zijn telefonische positieve advies op gebaseerd heeft, specifiek mbt zijn aannames over het Schaffelaarsbos. X vraagt dat dinsdag na en als dat niet lukt bel ik hem woensdag op. Uitgangspunt van ons voorgestelde beleid is dat aanvrager moet aantonen dat er voldaan wordt aan een goede ruimtelijke ordening.”

Op 15 mei 2018 wordt het de ambtenaar B&M te veel, hij informeert wethouder De Kruijf over het proces: “Het verzoek van Schaffelaarbos voor verplaatsing van de helihaven is nu een aantal weken bij X van de afdeling RO in behandeling. Ik heb al een keer of 5 naar de stand van zaken geïnformeerd, maar het behandelen neemt enige tijd in beslag. Zou jij kunnen kijken of jij eea wat kunt bespoedigen want ik begin mijn gesprekspositie bij Schaffelaarbos langzaam te verliezen”. 

Op 16 mei 2018 meldt een ambtenaar aan ‘Administrative Group’ over deze brief: “Bij deze de brief, inhoudelijk afgestemd met het beleid dat in de maak is en met X. Als je nog opmerkingen hebt dan hoor ik dat graag vanochtend. Dan kan de brief vanmiddag richting X en op de post. Ik begreep eerder van je dat een extra afstemming met de wethouder niet nodig was, omdat hij de lijn van verplaatsing steunt. Ik heb het plan dus niet nogmaals besproken in het wethoudersoverleg.”

Ondanks het verzoek tot support aan de wethouder besluit de ambtenaar B&M toch zelf nog een mailtje aan een ambtelijke collega te sturen op 16 mei 2018. “Ik snap dat het een wat complexere vraag is, maar het verzoek dateert ook al van eind maart. Gelet op de relatie met CP heb ik je gevraagd om het dossier met enige spoed te behandelen. Daarbij zou ik ook verwachten dat ik de brief zou zien voordat hij de deur uit gaat. Kortom ik ben niet helemaal tevreden met hoe dit proces nu loopt. Het is een politiek gevoelig dossier en wethouder De Kruijf en ik verliezen onze gesprekspositie met dit bedrijf door het feit dat oa het traject met de helihaven moeizaam verloopt.”

Met deze e-mail wordt de relatie tussen beide onderwerpen definitief bevestigd en de dubbelrol van het college ook, “omdat hij (lees: de wethouder) de lijn van verplaatsing steunt”. Er is sprake van onderhandelingen met de initiatiefnemer van de helihaven en het bedrijf van dezelfde persoon. Deze onderhandelingen gaan over CP (Columbiz Park) en het moeizame traject met de helihaven is hierop direct van invloed. In de zogenoemde ‘gesprekspositie’ van wethouder en ambtenaar speelt de helihaven nadrukkelijk een rol.

In de lang verwachte brief van de gemeente Barneveld aan de initiatiefnemer wordt op 18 mei 2018 gesteld: “Er wordt momenteel een gemeentelijke richtlijn voorbereid voor helihavens binnen de gemeente Barneveld. Hierover hebben wij onlangs afstemmingsoverleg gevoerd met de provincie Gelderland, waarbij ook X, met wie u al eerder heeft overlegd, aanwezig was. […] Verplaatsing van één de vier helikopterlocaties in het buitengebied is in beginsel wel mogelijk, op voorwaarde dat de oude vergunde locatie wordt opgeheven. Daarvan is in uw verzoek sprake, aangezien het gebruik van de locatie aan de Oude Garderenseweg 5 wordt beëindigd.”

Deze brief, waarin de initiatiefnemer een reactie ontvangt op zijn wens tot vooronderzoek, ingestuurd op 10 maart 2018, bevat een grote tegenstrijdigheid. Waar in eerste instantie gesteld wordt dat er sprake is van een richtlijn in voorbereiding, wordt daar twee alinea’s later aan gerefereerd als staand beleid en wordt gesteld dat realisatie “in beginsel wel mogelijk” is. Deze brief was blijkbaar al opgesteld voordat het college hierover een besluit nam. Hierdoor wordt de aanvrager gemeld dat het beleid nog in de maak is, terwijl volgens de beschikbare gegevens het collegebesluit op 16 mei 2018 is genomen. Dit proces verliep volgens wethouder Wijnne op 20 juni 2024 geruisloos. De overige collegeleden vonden paraferen voldoende en het stuk werd niet ter bespreking in de collegevergadering behandeld. Dit is in het licht van de slepende onderhandelingen met Schaffelaarbos en Columbiz Park niet geloofwaardig. Het memo is wellicht niet expliciet besproken, of de behandelend wethouder handelde in deze kwestie solistisch. Maar het klinkt onwaarschijnlijk dat het college over de afwikkeling Columbiz Park in relatie tot Schaffelaarbos niet met elkaar van gedachten heeft gewisseld. Het zou echter kunnen dat in die besprekingen de helihaven niet expliciet is besproken en daarmee geen onderdeel uitmaakt van dit Woo-verzoek.

Op 22 mei 2018 verstuurt een ambtenaar het betreffende memo rond over helihavens “die het college onlangs heeft vastgesteld”. 

De gevraagde beslissing luidde als volgt: “

1. In te stemmen met de inhoud van de bijgevoegde memo ‘Helihavens in de gemeente Bameveld’;
2. De memo ter kennisgeving voorleggen aan de gemeenteraad (ingekomen stukken, rubriek B).”

Wat opvalt: er wordt gesproken over een ‘memo’, terwijl er intern gesproken wordt over ‘beleid in de maak’, ‘helikopterlandingsplaatsenbeleid’ en ‘gemeentelijke richtlijn’. Het mag duidelijk zijn dat met een dergelijke aanduiding raadsleden, en Pro’98 in het bijzonder, veel nadrukkelijker had gewezen op de aanwezigheid van nieuw beleid in onderliggend stuk. Buiten de mogelijkheid om een bestaande helihaven te mogen verplaatsen, voegt het memo ook weinig nieuws toe, want het uitgangspunt blijft: “Nieuwe helilocaties in het buitengebied worden in beginsel niet toegestaan.”

Het memo stelt: “Omdat geen overlast bekend is van deze helilocaties en het de wens is om bestaande rechten te respecteren, wordt een regeling voorgestaan die het gebruik van deze locaties regelt.”

Ook dit is wederom een wonderlijke constatering, omdat hetzelfde memo over specifiek de locatie die zal worden opgeheven om de Wesselseweg 23 te kunnen realiseren, stelt: 

Dat de locatie ‘Wordt opgeheven’, suggereert voorkennis. Immers, deze zou komen te vervallen als de Wesselseweg 23 zou worden gerealiseerd. Het zou ook een feitelijke constatering kunnen zijn, de locatie was immers al langere tijd niet meer in gebruik. In dat geval zou er inderdaad geen sprake van overlast zijn, maar is er van reële natuurwinst ook geen enkele sprake.

In een e-mail van de Provincie Gelderland gedateerd 1 oktober 2018, staat: “Zoals wij telefonisch hebben vernomen wordt er door Jako Landbouwmachines niet meer gebruik gemaakt van zijn helihaven.” Op 2 oktober reageert Jako Landbouwmachines: “Dit klopt niet helemaal wij hebben deze nog wel in gebruik maar niet zoveel meer, voorlopig willen wij dit nog houden.”

Nu er een functioneel beleidskader voorhanden is, welke geruisloos door de politieke molen is gekomen, kan de volgende stap worden gezet. De initiatiefnemer gaat aan de slag om de gewenste gegevens en onderzoeken te produceren, maar komt er al doende achter dat in de ambtelijke molen het enthousiasme nog niet bepaald groot is te noemen. Dit geldt ook voor de gemeentelijke en provinciale omgevingsdiensten.

Op 22 oktober 2018 blijkt het nog steeds stroperig te verlopen. De ongeduldige ambtenaar kruipt weer achter zijn toetsenbord. “Gisteren had ik een afspraak met X voor het regelen van de laatste zaken voor de levering van kavel 1. Dat gaat allemaal goed komen. Hij sprak mij nog wel even aan op de voortgang van de beoordeling van zijn verzoek voor de verplaatsing van de helihaven van X naar het X aan de Wesselseweg. Het gaat dus om opheffen en verplaatsing van een bestaande heliplaats. Op een eerder vooronderzoek is vanuit de gemeente positief gereageerd en nu lijkt het vast te lopen. Volgens opgave van X heeft hij hierover contact met X maar wil X nu ineens verschillende helihavens gaan concentreren. Volgens X worden de verschillende vormen van een helihaven (luchthavenregeling of luchthavenbesluit) door elkaar gehaald waardoor het erg complex wordt.

Ben jij op de hoogte van hoe dit traject loopt en hoe kunnen we dit vlot trekken?”

In de communicatie die volgt, valt te lezen dat ondanks het nieuwe beleidskader helihavens de weerstand binnen de afdeling Ruimtelijke Ordening, maar ook bij de Omgevingsdienst overeind blijft. De ongeduldige ambtenaar moet over deze stroperigheid contact blijven onderhouden met de initiatiefnemer en laat aan hem merken dat het nog steeds niet soepel verloopt: “Vanuit de afdeling merk ik wel enige bezorgdheid over de nabijheid van het Schaffelaarsebos. Een eventuele aanvliegroute daar over heen wordt niet met heel veel enthousiasme ontvangen. Volgens mij ligt het meeste draagvlak voor een aanvliegroute in noord-oostelijke richting maar ik kan niet overzien of die te realiseren is. Laten we contact houden over de voortgang.”, 28-11-2018

Op 3 oktober 2020 lijken de rollen omgedraaid. We zijn bijna twee jaar verder en de gemeente stuurt de initiatiefnemer een e-mail met de constatering een aantal onderzoeken te hebben ontvangen, maar dat het ecologische onderzoek nog ontbreekt. Het antwoord volgt op 5 oktober 2020, “er ligt een inventariserend ecologisch onderzoek, dat vorig jaar is uitgevoerd. Dat onderzoek adviseert nader en uitgebreider onderzoek maar leverde ook op dat sommige voorgenomen vliegrichtingen om ecologische redenen beter iets verlegd kunnen worden, dan tot dusverre de bedoeling was.”

Over de reeds beschikbare rapporten zegt de Omgevingsdienst: “Mijns inziens gaat men (te?) veel uit van aannames. […] …of dat men te veel van een positief/gewild scenario uitgaat”, 25-11-2020 “Daarnaast gaat dit alleen over het vlieglawaai. Er is ook nog grondgebonden lawaai”, 29-11-2020

Op 11 januari 2021 schrijft een ambtenaar een e-mail waarin collega’s verzocht worden om binnen tien dagen advies te geven: “De vergunning is ingetrokken, het agrarische bouwvlak is verwijderd. Verder is de agrarische bestemming gewijzigd in de bestemming ‘Wonen’ en ‘Bedrijf — Niet agrarisch’. Deze laatste bestemming is met toepassing van het functieveranderingsbeleid en de inzet van sloopmeters gerealiseerd.”

Eén van de ontvangers reageert: “Ps. Hoewel ik niet je tweede paar ogen ben en dus niet op de hoogte ben van alle ins en outs, wil ik wel reageren op je adviesaanvraag. Ik vind het vreemd dat je zoveel onderdelen uit de adviesaanvraag hebt gelaten. Het is de bedoeling dat je iedereen om advies vraagt.”, 12-01-2021

Een persoonlijke opmerking van één van de ambtenaren; “Overigens vind ik dit een waaaardeloos plan, nabij het Schaffelaarsebos en school en woonwijken….. ” 12-01-2021

“Het beoogde terrein ligt in agrarisch buitengebied en grenst aan een natuurgebied met ecologische hoofdstructuur. M.i. is dit planologisch gezien geen goede plek om een particuliere helihaven toe te staan.”, 19-01-2021

“Ik sluit me aan bij het advies van X. Op zich is een helihaven denk ik niet geurgevoelig. Wel ligt het direct naast natuur dat als zeer kwetsbaar wordt aangemerkt. Vanuit veehouderij wordt oprichting van een stikstof veroorzakende inrichting binnen 250 m van kwetsbare natuur als onwenselijk gezien. In de directe omgeving zijn ook diverse intensieve-/pluimveehouderijen aanwezig. Deels ook met buitenuitloop. Kippen kunnen mi. in paniek raken door het overvliegen van de helikopter en elkaar dan dooddrukken wanneer ze allen naar één kant van de stal vluchten. Binnen 1 km liggen de bebouwde kom van Barneveld, een vrij grote school, een verzorgingstehuis, sportterreinen enz. In het naastgelegen Schaffelaarsebos wordt veelvuldig gerecreëerd en rust gezocht. (geanonimiseerd) Er is nu (weet ik uit ervaring) reeds regelmatig overlast van rondvliegende helikopters boven de bebouwde kom van Barneveld. Persoonlijk acht ik deze toevoeging als zeer onwenselijk gezien de omgeving. Om een 100% weigeringsgrond aan te voeren vanuit agrarisch oogpunt wordt echter wel moeilijk. Ik zou ook zeker een advies van de GGD vragen vanwege de verwachte overlast.” 20-01-2021

“De omgeving van de helihaven is denk ik al voorbereid, want een paar bomen die in 2018 (zie Kaartviewer) nog langs de sloot op het naastgelegen perceel stonden, zijn inmiddels gekapt, ik weet zeker illegaal gekapt.” 26-01-2021

Op 8 maart 2021 stelt een RO-ambtenaar in een e-mail aan de provincie: “Burgemeester en wethouders hebben over deze aanvraag nog geen standpunt ingenomen. Ik heb begrepen dat deze aanvraag ook bij jullie bekent is. Deze locatie ligt nagenoeg tegen een GNN/GO gebied aan.” 

Na wat correspondentie met een kritische ecoloog van de Provincie Gelderland volgt er 3-2-2022 een e-mail waarin een voorstel, te komen tot een collegebesluit, wordt genoemd.

Na college-overleg wordt aan het concept een voorwaarde toegevoegd, de helivluchten zijn alleen bedoeld voor eigen zakelijk gebruik en niet voor recreatief gebruik voor derden. 7-2-2022

Op 14 februari 2022 verleent de provincie Gelderland een ontheffing voor het in gebruik hebben van een helihaven aan de Wesselseweg 23 in Barneveld.

Op 22 februari 2022 meldt wethouder Wijnne dat, “Het college is het met mij eens dat wij een helihaven aan de Wesselseweg niet willen.” Dit roept de vraag op of de wethouder toen al wist dat de provincie een week eerder een ontheffing had verleend? Duidelijk is wel dat de bestuurlijke wil van medio 2018 in het huidige college niet meer aanwezig is.

• Heeft de gemeente Barneveld de initiatiefnemer van de helihaven bevestigd planologisch mee te willen werken aan de realisatie van de helihaven?
  • Wanneer is dat geweest?
  • Op welke wijze is deze bevestiging kenbaar gemaakt?
• Zijn er bindende afspraken gemaakt, of toezeggingen bekend, gedaan door college of ambtenaren, in de richting van de voormalige eigenaar van Schaffelaarbos over een te realiseren helihaven aan de Wesselseweg 23?  
• Is er anno 2024 überhaupt nog wel sprake van zakelijk gebruik, nu de initiatiefnemer geen eigenaar meer is van dit bedrijf en vervalt daardoor niet (een groot gedeelte van) de onderbouwing voor dit plan?
• Is wethouder Wijnne op de hoogte van de bestuurlijke toezegging die door zijn voorganger(s) zijn gedaan ten aanzien van de realisatie van de helihaven aan de Wesselseweg en de ingezette lijn die daarbij door de wethouder werd gekozen?
• Wanneer was de wethouder daarvan op de hoogte?
• Toezeggingen aan raadsleden worden geregistreerd. Bestaat er een overzicht van toezeggingen die door collegeleden aan derden worden gedaan?

Het college was op twee manieren verbonden aan de helihaven. Voor ons als gemeenteraad was enkel bekend dat de initiatiefnemer een verzoek tot realisatie had ingediend. De andere rol was als belanghebbend, afhankelijk eigenaar van een problematische grondpositie, toen bekend als Columbiz Park en nu ook als Harselaar Centraal. 

Uit bovenstaand relaas blijkt duidelijk dat het college van de gemeente Barneveld zelf een actieve rol had in deze onderhandelingen. Hierbij speelden zowel college- als zeker één directielid een nadrukkelijke rol. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat deze kennis nu niet meer aanwezig is binnen de gemeentelijke organisatie. 

• Waarom heeft het college deze rol niet eerder kenbaar gemaakt aan de gemeenteraad van de gemeente Barneveld?
• Is het, uit het oogpunt van zorgvuldigheid, een bewuste keuze geweest om deze twee losstaande initiatieven te combineren, te weten Columbiz Park/Harselaar Centraal en de realisatie helihaven Wesselseweg?
  • Indien het antwoord ‘nee’ is, waarom heeft het college deze situatie dan niet direct beëindigd?
  • Indien het antwoord ‘ja’ is, waarom is de afwikkeling van beide situaties, als grondeigenaar en vergunningverlener dan afgedaan door eenzelfde collegelid? 
• Wil het college bevestigen, of op overtuigende wijze ontkrachten dat het memo helihavenbeleid op is gesteld met specifiek als doel het mogelijk maken van verplaatsing van een helihaven van de Oude Garderenseweg naar de Wesselseweg?
• Bent u het met Pro’98 eens dat de raad in deze kwestie onvolledig is geïnformeerd, door o.a. een memo op de lijst van ingekomen stukken te zetten, in plaats van te agenderen als voorstel tot beleidswijziging. Dat tevens de gemeenteraad daardoor nooit is geïnformeerd over het bestaan van een dubbelrol in het helihaven dossier?
  • in de memo helihaven van mei 2018?
  • in de geleverde tijdlijn van mei 2018?
  • in de raadscommissie van juni 2024?
  • in de conclusie van de memo van 10 juli 2024?

Arjen Korevaar
Pro’98